Sbs Hakha Chin - Sbs Hakha Chin
- Autor: Vários
- Narrador: Vários
- Editor: Podcast
- Duración: 73:03:01
- Mas informaciones
Informações:
Sinopsis
Everything you need to know about life in Australia with tips, interviews and information about your community. - Australia khuasak tintuk nak ah hngalhawk na herhmi vialte lam hmuhsaknak in siseh, biaruahnak in siseh nan mibu thawngpang telhchih in!
Episodios
-
Australia’s First Peoples - Khuasak Tintuknak Lamsialtu: Australia Kokek (Ram A Rak Hlum Hmasabik) Minung Kong
12/07/2018 Duración: 10minAustralias First Peoples are the world's oldest living civilization, dating back some 50,000 years, according to a recent genetic study by an international team of academics. Yet, many Australians know little about the history of our First Peoples. - Australia ram a rak hlum hmasibik hna (Aboriginal le Torres Strait Islander) hna hi a kum in thong sawmnga hrawng a rak si cangmi; mihlun bik an si lai tiah a nai i cikor lei kong he pehtlaiin hlathlainak a tuahtu nih an chim. Asinain, Aboriginal kong hi Australia minung nih hngalh tuk cio mi a si lo. Kum 2014 ah Australian Reconciliation Barometer timi hlathlainak pakhat nih a langhtermi cu Australia Ram A Rak Hlum Hmasbik Hna (Aboriginal le Torres Strait Islander) hna an kong hi Australia rammi zatuak 30 lawng nih ka hngalh tiah an ti. Biadang in kan chim ahcun, zatuak 70 nih cun an hngallo tinak a si. Kum 2011 Australia milu relnak ning in zohtik ah Australia Ram A Rak Hlum Hmasbik Hna (Aboriginal le Torres Strait Islander) hna hi zatuak 3 an si ti a si. Kum 1
-
Settlement Guide: How to apply for a tax file number? - Khuasak Tintuknak Lamsialtu: Ngunkhuai kholhnak nambar (NKN) zeitindah sok khawh a si?
05/07/2018 Duración: 06minThere are a few important issues to consider for new migrants before starting work in Australia, from applying for a job to paying tax. A Tax File Number is the one, unique link, which connects all your earnings, superannuation and taxation. - Australia ah hlawhpek in riantuan thok hlan; riansoknak in siseh ngunkhuai peknak kong in siseh, ahleiin mipem nih hngalhawk a biapi mi tampi an um. Rian na tuan tik ah, na hlawh hmuhmi siseh, na tar-tlin-hlawh caah siseh ngunkhuai peknak kongkau ah pakhat le pakhat pehtlaihnak a tuahtu cu, ngunkhuai kholhnak nambar a si.
-
Settlement Guide: How to get mental health support in Australia? And, an interview with a Chin young lady overcoming depression and anxiety: Mai Senri Par (a pseudonym) - Thinlung ngandamnak caah zeitindah bawmhnak ngahkhawh a si? & Lungrawh zawtnak a tei
28/06/2018 Duración: 13minMigrants communities and non-English speakers are far less likely to access mental health services than those who were born in Australia. If you feel like you could have mental health issues and need support, there are many ways to get professional help. And, an interview with a Chin young lady overcoming depression and anxiety: Mai Senri Par - Australia ram ah a chuakmi minung he tahchunh tik ah, mipem mibu hna le a nuhrin holh ah mirang holh a silomi hna nih thinlung ngandamnak riantuantu sin an panh hi a tlawm deuh chialmal. Thinlung ngandamnak lei ah damlonak le buaibainak ka ngei rua, bawmh ka herh ko lai timi dirhmun ah a ummi na si ahcun, thiamtlinnak a ngeimi thiamhleisang nih bawmhkhawhnak lam tampi a um ko. Tuzarh tonbiaruahnak SBS Hakha Chin nih a ngeihmi hi a min taktak a si lo, min-deu Mai Senri Par a si.
-
Interviewing Top Chin Students in Year 12 in Australia - Chin Siangakchia Tang 12 ah Ca Suiluchin Cotu Hna he Biaruahnak
21/06/2018 Duración: 18minInterviewing top Chin students who attained 90 marks or above in year 12 in Australia. Bawi Tha Hnem Cinzah (Melbourne): Moses Van Bawi Chawn, Van Hlawn Sung, Ruby Ni Chin (Perth) and Lydia Sui Hlawn Mawi Mang (Brisbane) - Australia ram ah Chinmi fanau chungin tang 12 ah mark 90 in acunglei hmuhtu he tonbiaruahnak: Bawi Tha Hnem Cinzah (Melbourne): Moses Van Bawi Chawn, Van Hlawn Sung, Ruby Ni Chin (Perth) and Lydia Sui Hlawn Mawi Mang (Brisbane)
-
Refugee Week 2018 - Khuasak Tintuknak Lamsialtu: Ralzam Nisunglawi Zarh 2018
21/06/2018 Duración: 06minThe world is experiencing the largest humanitarian crisis since the end of World War II with 65 million forcibly displaced people worldwide. Sunday the 17th to Saturday the 23rd of June is Refugee Week in Australia. This year’s theme is #WithRefugees, a call to protect the safety and rights of refugees. - Vawlei Ralpi avoi 2nak a dih hnu in, minung tampi cu umnak vaivuan in hmundang kadang ah a pemmi minung hi million 65 an si. Australia ah Ralzam Nisunglawi Zarh cu June 17 in 23 tiang a si. Ralzam nisunglawi zarh paoh ah tlangtar ngeih a si. Tukum 2018 cu “Ralzam hna an nuhrin nawlvo le nunhimnak kilkam ding” ti a si.
-
Settlement Guide: how to change your name - Khuasak Tintuknak Lamsialtu: Na min zeitindah na thlen lai?
14/06/2018 Duración: 11minThere are many reasons why a person may wish to change their name. It could be because they got married, divorced, they prefer another name or because they need to formalise certain documents. While the process to change is relatively simple, there are concerns some migrants change their name to avoid discrimination. - Minung pakhat nih min thlen a duhnak a ruangcu tampi a um ko lai. Thitumnak an tuah hnu, nuva ithen hnu, asilole mindang deuh hman an duh tik ah – min cu thlen cio a si. Nain, mipem cheukhat cu an min an thlenmi hi miphun thleidannak an tonnak hngalo caah a si.
-
Settlement Guide: what is superannuation? - Khuasak Tintuknak Lamsialtu: Tar-tlin-hlawh (Superannuation) timi cu zeidah a si?
07/06/2018 Duración: 09minIf you are currently employed in Australia, your employer should be paying a proportion of every wage you receive into a superannuation fund. This may seem like another tax on your earnings, but it isn’t. So what is the purpose of super, and how does it benefit you? - Australia ram ah rian a tuan lio mi na si ahcun, rianngeitu nih na hmuhmi hlawh chung in, aarup ning tein tar-tlin-hlawh cu an chiahpiak lai. Na hlawh hmuhmi chungin ngunkhuai pekmi a lo tiah na ruat maw? Ngunkhuai pekmi cu asilo. Asile tar-tlin-hlawh timi cu zeidah a si, riantuanmi nangmah caah zeidah a hlawkmiaknak an pekmi a si.
-
Settlement Guide: what to do when someone goes missing? - Khuasak Tintuknak Lamsialtu: Minung pakhatkhat a tlau tikah zeidah tuahding a si?
31/05/2018 Duración: 10minEvery hour four people go missing in Australia. While most are found, the disappearance of one person can affect the lives of 12 others - according to the National Missing Persons Coordination Center. - Australia ahhin suimilam pakhat chungah minung 4 an tlau. Atlaumi tamdeuh cu hmuhthan an si ko nain, minung pakhat a tlau sual asi ahcun minung 12 nunnak a thlen asilole danternak a pek tiah Ramhuap Mitlau Riantuannak Centre nih a chim.
-
Welcome to the SBS Hakha Chin Program - SBS Hakha Chin Program in kan in don hna
24/05/2018 Duración: 02minEverything you need to know about life in Australia – with tips, interviews and information about your community. - Australia khuasak tintuk nak ah hngalhawk na herhmi vialte – lam hmuhsaknak in siseh, biaruahnak in siseh, nan mibu thawngpang telhchih in bia-aw-thawngpang thanhnak a si lai.
-
Interview with Chin Artists: Bawi Thiang Bik and Esther Dawt Chin Sung - Hlasa: Bawi Thiang Bik & Esther Dawt Chin Sung le SBS Hakha Chin Tonbiaruahnak
24/05/2018 Duración: 37minCurrent favourite artists; Bawi Thiang Bik and Esther Dawt Chin Sung (Winner of Chin Idol 2017) - Atulio ah ringawn lei in li bantuk in a kan hnintu aw-tha, hlasakthiam pahnih: thangphawh-hla lei in ngakchia, mino upa thlulo in hngalhmi le uarmi Bawi Thiang Bik le Kum 2017 Chin Idol, Hakha khualipi ah rak tuahmi ah pakhatnak a rak kan hmuhpiaktu Esther Dawt Chin Sung ton biaruahnak a si.
-
Did you know you can access interpreter services for free? - Khuasak Tintuknak Lamsialtu: Holhlettu aman pek haulo in hmankhawh a si ti na hngal maw?
17/05/2018 Duración: 06minQualified translators and interpreters can be a big help when youre new to Australia. They can do a range of things from translating official documents to accompany you to a doctor appointment to make sure you understand what's going on, in your language. - Australia a phankami caah cun thiamtlinnak a ngeimi holhlettu le calettu hi bawmtu tha ngai an si. Holhlettu le calettu kha nangmah tangka pek in na rak hmang bal hna maw? Um rih, nangmah nih man pek haulo in hmankhawh an si ti kha!
-
Settlement Guide: Water safety in Australia - Khuasak Tintuknak Lamsialtu: Australia ah Ti Lei Iralrinnak
15/05/2018 Duración: 07minAustralia has over ten thousand beaches and summer is the best time to enjoy them. But many new Australians aren't aware of the dangers. So, how do you stay safe in the water? - Australia ah rili kam tlawnlennak hi thawnghra len an um. Thal caan ahcun nuamhnak caah hmantlak ngai mi hmun an si. Asinain, Australia mi tampi nih tih anunnak kong hi an hngal lo. Asile, ti chungah zeitindah him tein na um lai?
-
Settlement Guide: Freedom of religion and secularism in Australia & Interview with Dr. Rev. Dennis Shu Maung - Zalawngtein Biaknak nawlngeih le Biaknak uklo ram simi Australia & Biaruahnak, Dr. Rev. Dennis Shu Maung
15/05/2018 Duración: 09minAustralia is a secular country that enables freedom of religion. In this week’s SBS Radio Settlement Guide, let’s explore what that means. - Australia ahcun zalawng tein mah le zumhmi, biaknak nawl ngeih a si; biaknak nih a ukmi ram a sibal lo. Cucu, zeidah a sullam a si timi kha tamdeuh in tuzarh SBS khuasak tintuk lamsialtu nih a fian ter.
-
Settlement Guide: How to find the right family doctor? - Khuasak Tintuknak Lamsialtu: Zeitindah chungkhar-siibawi tha na kawl lai?
10/05/2018 Duración: 09minA good general practitioner, or GP, is worth its weight in gold. But how do you find the right doctor who is qualified, attentive and understands your background? - Zawtfah kan ton caan ah, kan ton ding siibawi hi: siibawi tha asile silo cu suitlang bangtuk in cuaithlai ding hrim an si. Siibawi ton ding na thim tik ah, nangmah pumpak sining an hngalhthiammi, mizaw cungah zawnruahnak a ngeimi le cawn thiam tlinnak a ngei mi siibawi asile silo cu, zeitindah na hngalh lai? Zeitindah mahbatuk siibawi tha cu na hmuh ton khawh lai?
-
Settlement Guide: Preventing family violence in migrant communities - Khuasak Tintuknak Lamsialtu: Innchungkhar buaibainak le kilkam runvennak
10/05/2018 Duración: 06minOne in three women has experienced physical or sexual violence at some point in their lives. Family violence can affect anybody, but migrant women face additional barriers when they need to get help. - Nu pathum ah pakhat cu a nunnak ah taksa pum intuarnak le lungtlinnak tello buin nupa sualnak ah harsatanak ingtuarmi a si. Chungkhar buaibaknak nih zapi zaran hnarsuannak a chuahpi, sihmanhsehlaw, a phanthar mi mipem nu cu khoika ahdah bawmtu le chanhtu an um ti hngallho in aum caah, ahleitein harsatnak an tong.
-
Settlement Guide: Paying for university in Australia - Khuasak Tintuknak Lamsialtu: Australia ah Sianghleirun Kai Man Pekning
08/05/2018 Duración: 05minPaying for university in Australia. - Sianghleirun kainak cawimi tangka kong
-
Settlement Guide: How to apply for a bank loan in Australia? & Interview with Mang Thluai Rahtin - Australia ah zeitindah tangka–inn (bank) ah tangka cawining a si? Le Biaruahnak, Mang Thluai Rahtin
08/05/2018 Duración: 09minHow to get a loan when you’re new to Australia. And, an interview with Miss Rahtin from Chin community in Melbourne. - Inn cawk duh tikah siseh, motor cawk duh tikah le a dangdang tangka tamnawn dih in thil pakhatkhat cawk duh tikah tangka cawi a hau. Cucu zeitindah cawi ning a si? Hi tangka cawining konghe pehtlaiin ngaknu Rahtin he zong tonbiaruahnak telhchih a si.
-
Settlement Guide: What you need to know about the minimum wage - Khuasak Tintuknak Liamsialtu: Na hngalhawk a herhmi ritukmi hlawhfai kong
08/05/2018 Duración: 06minIn Australia, the national minimum wage is set by the Fair Work Commission. Employees cannot be paid anything less, even if they agree to it. But despite being strict rules in place, some businesses still take advantage of their employees, especially when they're overseas students and backpackers. - Australia ram huap in hlawh hmuhzat rikhiaktu cu Fair Work Commission a si. Riantuantu nih a lungtlin ko zongah, rianngeitu nih hlawh rikhiah ciami nak tlawm in hlawh pek a ngah lo. Hitluk a fekmi zulh phungtha cu ser a si ko nain, a cheukhat rianngeitu cu riantuantu cungah dik-fel tein hlawh an pe hlei hna lo, ahleiin caankarlark ramdang siangkaimi le zalbei khualtlawng ko hi namneh an tong.